Avusturyalılar son yıllarda ortalama ne kadar kazandılar ve bunun ne kadarını bir kenara koyabildiler? Avusturya İstatistik Kurumu’nun rakamları bu iki soruya yanıt veriyor.
Kazanç Yapısı Araştırması, ücret ve maaşların gelişimini sektör, cinsiyet ve bölge bazında takip etmektedir. Şu anda Avusturya’da tasarruf ve kısıtlı tüketime doğru belirgin bir eğilim var.
Ekonomik Kriz ve Pandemi Süreci
Genel olarak, gelirler uzun vadede enflasyon oranından daha hızlı artmıştır, ancak bu sadece 2008’deki finansal ve ekonomik kriz ve 2019’daki koronavirüs pandemisi ve ardından gelen enflasyon dalgası nedeniyle yavaşlamıştır. Geriye dönüp bakıldığında, sektör ve meslek, yaş, cinsiyet, eğitim ve eyalete bağlı olarak bazı önemli farklılıklar görülmektedir.
Avusturya İstatistik Kurumu’nun rakamlarına göre, özel hanehalklarının elinde geçen yıl enflasyondan arındırılmış olarak 2023’e kıyasla yüzde 3,5 daha fazla para vardı. Harcanabilir gelir toplamı 285,7 milyar Avro (bir önceki yıl 267,5 milyar Avro’ya kıyasla) ile yüzde 6,8’lik bir artış gösterdi. 2022 yılında yüzde 8,6 ve 2023’te yüzde 7,8 olan yıllık enflasyon 2024’te yüzde 2,9 olarak gerçekleşti.
Tüketici Harcamalarında Gerileme
Ücret ve maaşlar bir önceki yıla göre ortalama %8,5 oranında artarken, sosyal yardımlar %10,3 oranında artmıştır. İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, “Ücret ve maaşların yanı sıra emekli maaşlarının enflasyona göre ayarlanmasının gecikmesi burada özel bir rol oynamıştır.”
Tasarruf oranı da arttı: Tasarruflar, harcanabilir gelirin yüzde 11,7’sine yükselerek 2023 rakamının (yüzde 8,7) yüzde üç üzerine çıkmış ve koronavirüs pandemisinden önceki yıllarda (2010-2019) görülen yüzde 8,0 seviyesinin daha da üzerine çıkmıştır. Özel tüketim bir önceki yıla kıyasla ancak yüzde 0,1 oranında büyümüştür. İstatistik Kurumu, “Büyük soru işaretleri, belirsiz ekonomik beklentiler ve jeopolitik krizler Avusturyalı hanehalkları arasında tasarruf eğilimini artırdı.”
2023 yılına kıyasla, emeklilik, sağlık ve işsizlik sigortası primleri de dahil olmak üzere sosyal güvenlik primleri (yüzde 7,7 artış) ve vergi ödemeleri (yüzde 7,4 artış) de bir önceki yıla göre artmıştır. Serbest meslek sahiplerinin gelirleri ise, faaliyet fazlaları ve varlıklardan elde edilen gelirler toplamda yüzde 4,2 oranında düşmüştür.
Krizler Gelir Artışını Frenledi
Kazanç Yapısı Anketi gelirlerin uzun vadeli gelişiminin izini sürmektedir. Araştırmaya göre, imalat ve hizmet sektörlerinde brüt saatlik kazançlar bu yıl ortalama 17,49 Avro ile 2006 yılına göre yüzde 5,7 daha yüksektir. 2010-2014 yılları arasındaki ekonomik krizi takip eden yıllarda yüzde 1,1’lik bir düşüş ve koronavirüs salgını ve ardından gelen güçlü enflasyon dalgası sırasında 2018-2022 yılları arasında sadece yüzde 0,8’lik bir artışla kesintiye uğramıştır.
Sektörlere Göre Gelir Durumu
Sektörlere göre en yüksek saatlik geliri enerji tedariki sektöründeki çalışanlar elde ederken (27,12 Avro), bunu bilgi ve iletişim (24,63 Avro) ile finans ve sigorta sektörü (24,42 Avro) takip etmiştir. En düşük saatlik ücret 11,16 Avro ile yiyecek içecek sektöründeydi (bahşişler dahil değil).
Yöneticiler saat başına brüt 34,64 Avro ile üç kattan fazla kazanırken, akademik mesleklerde çalışanlar saat başına ortalama 24,39 Avro, ofis çalışanları 17,21 Avro, perakende sektöründe çalışanlar 13,16 Avro ve vasıfsız işçiler saat başına ortalama 12,30 Avro kazanmıştır. Çıraklar, eğitimlerinin birinci ve dördüncü yıllarında saat başına brüt 4,78 ila 9,96 Avro kazandı.
Avusturya İstatistik Kurumu verilerine göre, 2022 yılında tam zamanlı ve yarı zamanlı çalışanlar aylık ortalama brüt 2.640 Avro, tam zamanlı çalışanlar 3.046 Avro ve yarı zamanlı çalışanlar 1.450 Avro maaş almıştır. Tam zamanlı çalışanlar ayda ortalama 3.665 Avro kazanırken, mavi yakalı çalışanlar 2.606 Avro kazanmıştır. Kısıtlı istihdam edilen kişilerin aylık geliri 391 Avro olmuştur.
Cinsiyet ve Eğitime Göre Farklılıklar
Gelir düzeylerinde sadece sektör ve pozisyona göre değil, aynı zamanda cinsiyet, yaş ve eğitime göre de çok önemli farklılıklar tespit edildi. Kadınların maaş ve ücretleri genel olarak ortalamanın gerisinde kalmış ve 15,73 Avro ile erkeklerin (18,69 Auro) yüzde 15,8 altında kalmıştır – ancak burada belirleyici faktörün çalışılan pozisyon olmadığı açıktır: Gelir farkı en çok yüzde 24,9 ile kadınların aleyhine olacak şekilde yöneticiler için gelişim göstermiştir. Nitelikli mesleklerde ise kadınlar erkek meslektaşlarından ortalama yüzde 18,9 daha az kazanmıştır.
Erkeklerin gelirleri de hizmet süresi arttıkça kadınlardan daha fazla yükselmiştir. İstatistik Kurumu’na göre, kadınlar için maaş eğrisi daha erken düzleşme eğilimi göstermiştir. Buna karşılık, şirketteki hizmet süresinin olumlu bir etkisi olmuştur. Şirketteki hizmet süresi 30 yıl veya daha fazla olduğunda, ücret farkı yüzde 7,7’ye düşmüştür. Ancak, sadece nispeten az sayıda kadın (yüzde 2,6) ve erkek (yüzde 6,3) bu kadar uzun bir çalışma süresine ulaşmıştır.
Eğitim Gelire Doğrudan Etki Ediyor
Eğitim seviyesi gelir üzerinde açıkça olumlu bir etkiye sahiptir: 2022 yılında, zorunlu okul bitirme yeterliliğine sahip çalışanlar saat başına ortalama brüt 13,15 Auro, çıraklık eğitimini tamamlayanlar 17,08 Auro ve lise dengi meslek yüksek okul mezunları 20,42 Auro kazanmıştır. Üniversite ya da uygulamalı bilimler yüksekokulu mezunları 24,17 Avro ile zorunlu okul mezunlarının neredeyse iki katı kadar maaş almışlardır.
Avusturya Eyaletleri’nde Durum
Eyaletler arası karşılaştırmada, brüt gelirler saat başına 19,48 Avro ile Vorarlberg’de en yüksek ve 15,40 Avro ile Burgenland’da en düşüktür. Kadınlar 16,89 Avro ile en fazla Viyana’da kazanırken, erkekler ise 21,40 Avro ile en fazla Vorarlberg’de para kazanmıştır.
Vatandaş Olmayanlar Az Kazanıyor
Bu rakamlar aynı zamanda Vorarlberg’i 2022 yılında yüzde 22,4 ile erkekler ve kadınlar arasında en yüksek ücret farkının olduğu eyalet haline getirdi. En düşük fark ise yüzde 11,3 ile Viyana’da görüldü. Avusturya vatandaşı olmayan çalışanlar, Avusturyalılardan ortalama yüzde 21,5 daha az kazanmıştır.
Avrupa Birliği (AB) Karşılaştırması
Son olarak, diğer üye ülkelerle yapılan AB karşılaştırmasında, Avusturya 2022 yılında brüt saatlik kazanç açısından ortalamanın hemen üzerinde onuncu sırada yer almıştır. Danimarka’daki çalışanlar en çok kazananlar olurken (32,56 Avro), onları Lüksemburg (30,58 Avro) ve İrlanda (27,31 Avro) takip etti. Romanya (7,43 Avro), Macaristan (7,18 Avro) ve Bulgaristan (5,55 Avro) maaş seviyeleri açısından tablonun en alt sıralarında yer aldı.
