Yeryüzünde medeniyeti yaymış olan Türklerin tarihi Milattan önce 2500’lü yıllara kadar geri götürülebilmektedir. Bu milletin gerek sözlü gerekse yazılı eserler verdiği güçlü bir de dili vardır. Bu dil aynı zamanda çok eskiye dayanan, kadim bir kültürün taşıyıcısıdır. Bu kültür bizim kuşaktan kuşağa aktarılan kültürümüzdür. Yazdığım hemen her yazıda, gittiğim her toplantıda “Dilimizi, kimliğimizi unutmayalım; ayrışmayalım; bir olup, güçlü olalım” diyorum. Bu sözler kuru hamasetin yansıması değil; içten, samimi ve güçlü bir çağrı olarak değerlendirilmeli, toplumun bütün kesimleri tarafından dikkate alınmalı; tarihin derinliklerinden getirilen Türk dilinin ve kültürünün gelecek kuşaklara aktarılması için küçük, anlamlı bir çağrı olarak değerlendirilmelidir. “Bir hayalim var” diyen Martin Luther King (1929-1968)’in “Zaman gelir sessizlik ihanet olur” deyişini veya Cahit Zarifoğlu (1940-1987)’nun “Bir duruşu olmalı insanın; bir bakışı, bir anlayışı, bir aşkı, bir davası olmalı…” sözünü hatırlatmak isterim.
Avrupalı Türklerin yaşadıkları çevrede ayrışması, toplumsal veya sosyal hayatın getirdiği farklılıkları zenginlik olarak görmek yerine birbirlerini ötekileştirmek için toplumsal veya siyasal bahaneler üretmesi her geçen gün daha belirgin bir hal alıyor. Toplum bir bütün olarak değerlendirildiğinde ayrıştırıcı tutumların Avrupa Türk toplumu lehine bir kazanım olmadığını herkesin görmesi, buna göre pozisyon alması lazım. İnsanların ayrışması, ayrıştıkça oluşan zıt kutuplara yönelmesi bu toplumun öncelikle bertaraf etmesi gereken öncelikli sorunlardan biri olarak görülmesi ve bu ayrışmayı ortaya çıkaran nedenlerin üzerine gidilerek çözüm üretilmesi gerekir. Aksi halde baskın kültürün içinde çok kültürlülük anlayışıyla birbirinden kopuk şekilde var olmaya çalışan Avrupa Türk toplumunu bu ayrışma eritecek, bitirecektir.
Bu ayrışmada Avrupalı Türklerin içinden toplum lideri olma iddiası ile ortaya çıkmasına rağmen geleceğe dair umut taşımayan, sorunları tespit edip çözüm üretemeyen, nitelikli kişileri kendilerine potansiyel rakip olarak görüp kapsam dışı bırakmaya çalışanlar da önemli bir pay ve sorumluluk sahibidir. Paydaşların birbirleriyle çatışmak, toplumsal ve sosyal olarak ayrışmak yerine birlikte hareket ederek bütün Türklerin okulda, iş yerinde, günlük hayatta maruz kaldığı demokrasi, hukuk ve insan hakları konularındaki ihlallerle mücadele etmesi beklenir.
Şüpheniz olmasın ki toplumu ayıranlar, bölenler onu bitirirken kendilerini de bitirmektedir. İçinde yaşanılan toplumda bireylerin ayrı ayrı gruplarda, farklı ortamlarda, birbirinden bağımsız hareket etmesi, toplumsal ve sosyal olarak elde edilebilecek kazanımlardan da uzaklaşılmasına neden olmaktadır. Toplumun azınlıkta kalan bir kesimi kısa dönemde kazanan olarak görülse bile, orta ve uzun vadede herkesle birlikte onlar da kaybeden olacaktır. Avrupalı Türklerin demografik değişimi ve Türkiye ile olan çok yönlü ilişkileri sosyal ve kültürel açıdan da ele alınmalı; toplum kangrene dönüşen bu ayrışmanın, kimi uyum projelerine paralel bir toplum mühendisliğine evrilmemesine dikkat edilmelidir.
Toplum o hale gelmiş ki bırakın siyasi ve sosyal ayrışmayı, tek bir dine mensup farklı inanç grupları bile birbirine selam verip, selam alırken düşünüyor. Anadolu’da “İnadın gözü kördür; meleği şeytan gösterir” derler; bırakın şu inatlaşmayı, ayrışmayı. Bu inatlaşma ve ayrışma Türkiye’yi olduğu kadar, Avrupalı Türklerin yaşadıkları çevreleri de yakından ilgilendirmeli; sonuçla, zahirle uğraşmak yerine, sorunu ortadan kaldıracak nedenler üzerine yoğunlaşarak çözüm yolları araştırılmalıdır.
Avrupa’nın değişik ülkelerinde akşam, sabah çarşıda pazarda konu komşuyla karşılaştığımızda, tanışsak da tanışmasak da birbirimize “iyi günler” temennisinde bulunurken, kendi soydaşımızla selamlaşmaktan imtina eder duruma düşmeyelim. Nedenini herkes biliyor; çözümünü, bilemiyor, bilse de fikrini hayata geçirebilmek için üretime dönüştüremiyor. Kaldı ki inancımıza göre “selam vermek sünnet, almak farzdır”.
Şimdi burada sormak isterim; Avrupa’ya gelince ne değişti de insanlar birbirinden selamı sabahı kesti? Birlikte yaşayan, sosyal ve beşeri ilişkiler kurulanlar hangi milletten olursa olsun dili, dini, rengi ne olursa olsun insan. Unuttuk mu? Bu coğrafyada insanlar sokağa çıktığında büyük küçük, birbirini tanısın tanımasın, kendi dillerinde “Günaydın!”(Guten Morgen!) veya “Allah’ın selamı üzerinize olsun!” (Grüß Gott!) diye selam verip selam alıyor; kimse kimseyi yadırgamıyor. Anadolu’dan Avrupa’ya gelip, buralarda yerleşik düzene geçenlere ne oluyor da birbirlerine selam verip, selam alma konusunda bile çekimser davranıyor? Önceleri “münevver”, sonraları “aydın” diye adlandırılan kesim kendi “entelektüel” eksikliklerini kapatabilmek veya mevcut ayrışmada taraf olmamak için topluma ve özellikle dindar kesime arkasını dönüyor; toplumsal ve sosyal hayatta inançları ve inanç sahiplerini ilgi alanı dışında tutuyor; toplumsal ve sosyal hayatın içine girmiyor. Toplumsal öncü, lider olabilecek imkânlar varken hemen hiçbir STK faaliyetlerine katılmıyor. Bunlara karşı herkese ayar vermeye çalışan, donanımı ve vizyonu sınırlı bir grup ortaya çıkıyor. Her şeyi bilen, ama neyi ne kadar bildiğini bilmeyenler anlık, orta ve uzun vadeli planlaması olmayan faaliyetler ile topluma yön vermeye, hedef göstermeye çalışıyor. Toplumun dinamiklerini harekete geçirmek için türdeş yaşam tarzlarını bir yana bırakıp, uç noktalara gitmenin sorunların çözümüne bir katkı sağlamayacağı, günün şartlarına göre davranma gerekliliği unutulmamalıdır. Sosyal ve beşeri ilişkilerdeki başarı; toplumun dertleri ile dertlenmede; içinde yaşanılan toplumun bütün paydaşları ile kederde, sevinçte birlikte hareket ederken sorunlara ortak çözümler üretebilme becerisi ve iradesini ortaya koymakta yatar; görsel düzenlemelerle vakit geçirme zamanı geride kalmıştır. Erdemli bir toplum düşü kuranlardan beklenmesi gereken de budur.
Muhammed İkbal (1877-1938); “Bu asrın felaketi şudur: İnsanların kalpleri var fakat bu kalple neyi seveceklerini bilmiyorlar.” diyor. Yunus Emre (1238-1328) ise asırlar öncesinden “Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım, Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz!” sözüyle, dünya hayatının gelip geçici olduğuna ve insanlar arasındaki sevgi ve saygının önemine dikkat çekiyor. Kalpler sevilenler için birer yuvadır ve insanlar dünya hayatında birbirlerine verilmiş birer emanettir; emanete sahip çıkınız ki yarın bugünümüzü aramayalım. Merhum Abdürrahim Karakoç (1932-2012)’un deyişi ile “Bırakın dönsün dönme dolaplar; haktan hakikatten yana bakın siz.”
