Otizm, hem erkekleri hem de bayanları etkileyen bilgileri işlemenin farklı bir yoludur. Araştırmalara göre bayanlarda otizm erkeklerden beş kat daha fazla görülmektedir.
Peki durum neden böyle? Otizm erkeklerde bayanlardan daha mı yaygın? Bu konuda henüz tam basit bir cevap yok ve daha fazlasını bulmak ve cinsiyet ile otizm arasında gerçekten bir bağlantı olup olmadığını görmek için devam eden bilimsel araştırmalar var.
Neden daha az kadına otizm tanısı konulur?
Kadınlara otizm tanısının erkeklerden daha az konulmasının açık bir nedeni olmasa da, araştırmalar bize kadınların neden teşhis olma olasılığının daha düşük olduğunu anlamamıza yardımcı olabilecek bir dizi fikir sunuyor:
* Çocukluk çağında, erkekler genellikle kızlardan daha yıkıcıdır, bu da dikkat alma olasılıklarının daha yüksek olmamasındandır. Bununla birlikte, davranış özellikleri araştırılması gereken bir sorundan daha az olduğu için bu kızların fark edilmemesine neden olabilir.
* Otizmli bayanlar semptomlarını maskelemede daha iyidirler. Genel olarak, kızlar akranlarına uyum sağlamakta daha ustadır ve otizmli insanlar öne çıkmamaları için davranışlarını bastırmaya çalışabilirler. Bu sadece semptomların fark edilmemesine yol açmaz, aynı zamanda zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir.
* Kız çocuklarında otizm belirti ve bulguları daha az şiddetlidir. Erkekler için ortalama tanı yaşı üç ve kız çocuklarının ortalama yaşının dört veya daha büyüktür. Kız çocukları daha az şiddetli semptomlar gösterir ve kızların sosyal olarak daha ’sessi‘ olmaları ve kabul edilebilir olduğu içindir.
* Otizmli bayanların ‚özel ilgi alanları‘ toplumsal olarak daha kabul edilebilir. Otizmli çocuklar genellikle makinelerin, tren veya dinozorların iç işleyişi gibi olağan dışı konularda güçlü ilgi alanları geliştirirler. Otizmli kızlar genellikle kitap, bebek gibi kendi yaşındaki kızlara daha tipik olan şeylere güçlü ilgiler geliştirirler. Otizmli kızın ilgisinin güçlenmesi muhtemeldir, ancak fark edilmeden gitme olasılığı çok daha fazladır.
* Bayanlar genleriyle otizmden korunur. 2000 yılında yapılan bir araştırmada otizm genlerinin X kromozomu üzerinde olduğu ileri sürülmektedir. Kızlar her iki ebeveynden de X kromozomları alır, ancak erkekler annelerinden sadece bir tane alırlar. Kızlar tarafından kalıtsal olan tek kromozomun, onları otizm geliştirmekten ‚koruyan‘ baskılı bir gen içerdiği düşünülmektedir. Daha fazla araştırma, bayanlarda otizmi önlemek için erkeklere kıyasla daha fazla genetik mutasyona ihtiyaç duyulduğunu da göstermektedir. Ancak bu çalışmalar otizmli bayanların bu tür araştırmalara ne ölçüde dahil oldukları ile de açıklanabilir.
Otizm bayanlarda başka nasıl kendini gösteriyor?
Otizmli bayanlar davranış özelliklerinin otizmli erkeklere göre büyük ölçüde değiştiği defalarca ileri sürülmüştür, ancak bunlar tam olarak nasıl farklılık göstermektedir?
2015’te cinsiyet ve otizm üzerine yapılan bir araştırma, kadın otistik profilinin daha yeni ortaya çıktığını öne sürdü. Raporda, yazarlar otizmli bayanların (erkek meslektaşlarına kıyasla) aşağıdaki davranışları sergilediklerini öne sürmektedir:
* Artan sosyal taklit becerileri
* Başkalarıyla doğrudan iletişim kurma arzusu,
* Utangaç veya pasif olma eğilimi,
* Daha iyi hayal gücü,
* Geliştirmede daha iyi dil becerileri ve
* Hayvanlara veya insanlara odaklanan ilgi alanları.
Otizmli bayanların davranışları
Otizmli bayanlar belirttiğim aşağıdaki davranışları sergilerler:
* Otizmli bayanlar sosyalleşme ihtiyacının daha çok farkındadır. İletişim kurma becerileri olmasa bile, otizmli kızlar genellikle akranlarının yaptıklarını kopyalar ve sosyal etkileşim için gereken becerileri taklit ederler. Otizmli kızlar genellikle sosyal teması başlatmaz, ancak nasıl davranacakları konusunda oldukça kolay bir şekilde harekete geçebilirler.
* Otizmli bayanlar sözlerini dikkatli kullanma eğilimindedirler. Otizmli kızlar anlamsız yorumlar yapmak yerine sözlerini bir amaç için kullanırlar ve iletişimi başlatmak için konuşmayı kullanmazlar.
* Otizmli bayanlar genellikle geniş bir fantezi dünyası yaratırlar. Otizmli bir erkek çocuğun güçlü, özel ilgi alanları geliştireceği gibi, otizmli bir kız da canlı bir hayal dünyası geliştirebilir veya kurgudan kaçarak çok eğlenebilir.
* Otizmli bayanlar bazı durumları anlamakta güçlük çekebilirler. Otizmli kızların sosyal hiyerarşiyi yanlış anlamaları ve farklı statüdeki insanlarla nasıl iletişim kuracaklarının farkında olmaları yaygındır. Bu aynı zamanda, diğer akranların neden olduğundan daha popüler olduklarını anlamıyorlarsa, kızların endişeli veya düşmanca olmalarına neden olabilir.
* Otizmli bayanlarda depresyon ve anksiyete oranlarının yüksek olma olasılığı daha yüksektir. Gençliklerinden itibaren, otizmli kızların depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları da dahil olmak üzere genellikle zihinsel sağlık sorunları geliştirdiğine dair kanıtlar olmuştur.
* Otizmli bayanların genellikle daha az arkadaşı olur. Özellikle gençliklerinde, otizmli kızlar genellikle izole ederler kendilerini veya akran grubundaki diğer kızlardan daha az arkadaşa sahiptirler. Bu, otizmli bayanların iletişim ve etkileşimle yaşadıkları zorluklarla ilgilidir.
* Otizmli bayanlar özellikle ergenlik hayatını stresli bulurlar. Herhangi bir genç ergenlik yıllarıyla başa çıkmakta zorlansa da, otizmli kızların cinselliklerini, ilişkilerini ve ergenliklerini kavramaları durumunda daha da fazla mücadele etmeleri muhtemeldir. Bu olayları anlamak zor olabilir.
Bunun için otizmli bayanları ve kızları doğru yardım ve yaklaşımla takip etmek önemlidir.
SEBİHA ÜNAL HAKKINDA: Doç. Dr. Sebiha Ünal, Psikolog, otizm- ve ilişki uzmanıdır, Türkiye ve Avrupa’da otizmle ilgili araştırma ve farklı çalışmalarda bulundu ve su an bulunmakta. Şu an Hollanda, Belçika ve Türkiye’de kendi Otizm Uzmanlık Merkezleri ve Otizm Akademisi’nde (AECSU-AASU) tedavi ve eğitim veriyor. Kendi yaptığı bilimsel araştırmalar ve çalışmalar sonucunda pozitif bakış açısının otizmli kişilerde ne kadar güzel sonuçlar getirdiğini gördü ve bu yüzden uzmanlık alanını pozitif psikoloji ile geliştirdi ve kendi geliştirdiği yöntem olan Pozitif Zihin Yöntemi (PZY) ile Türkiye, Hollanda ve Belçika’da da bulunan Otizm Uzmanlık Merkezlerinde şimdiye kadar 600 üzerinde otizm uzmanı yetiştirdi, yetenekleri vurgulamanın ve bunlara yönelmenin otizmin zayıf yönlerinden daha da önemli olduğunu düşünüyor.
Daha fazla bilgi ve iletişim için:
info@autismexpertisecenter.com
www.autismexpertisecenter.com
